Aruba blijft teveel geld uitgeven, ingrijpen dreigt

Aruba blijft teveel uitgeven volgens het College financieel toezicht Aruba (CAft), die dreigt met een advies naar Den Haag om in te grijpen. Dit jaar is de regering van Evelyn Wever-Croes van plan om 213 miljoen florin te besteden aan goederen en diensten, terwijl was afgesproken om die uitgaven structureel te verlagen naar 165 miljoen, naar het niveau van 2017.

Afspraak was om de uitgaven van goederen en diensten met 39 miljoen florin te verlagen, naar het niveau van voor corona. In onderstaande tabel is te zien dat dat in de begroting al misgaat.

In reactie op deze cijfers zegt de Arubaanse regering dat het cijfer van 213 miljoen al een bijstelling is van 12,9 miljoen florin en dat de aanbeveling van het CAft daarmee is opgevolgd. Maar de aanbeveling van het College was om de post bij te stellen tot maximaal het realisatieniveau 2020, dus naar 182 miljoen.

Vergeleken met de gemiddelde begrotingsrealisatie voor corona zijn de begrote lasten in 2022 excessief hoog. Zo zijn de lasten gerelateerd aan de huur van gebouwen sinds 2016 met bijna veertig procent fors toegenomen en ook de uitgaven aan inhuur van externen en opdrachtverlening aan derden gingen met dertien procent ten omhoog ten opzichte van 2019.

Noodzaak nieuwe dienstonderdelen

Bovendien constateert het College dat de nieuwe dienstonderdelen, die zijn opgericht in 2022, bijdragen aan een hoger verbruik van de goederen en diensten, terwijl de regering niet duidelijk heeft gemaakt waarom die diensten nodig zijn.

Dat was in januari ook al opgemerkt door de Raad van Advies. Zo is er een Cultuurraad opgericht, een directoraat Justitie, een dienst met sui generis status bij Toerisme, een directie Ouderenzaken, een Raad voor Ouderen, een Bureau Secretariële Ondersteuning, een multidisciplinair toezicht- en handhavingsorgaan, directie Energiezaken en een Adviescommissie Toelating en Uitzending.

De Raad van Advies ziet dat Evelyn Wever-Croes geen enkele moeite heeft gedaan om de noodzaak van deze nieuwe overheidsonderdelen te verklaren en waarom de betreffende werkzaamheden niet bij bestaande overheidsonderdelen ondergebracht kunnen worden en uitgevoerd door ambtenaren die al op de loonlijst staan.

Dertien afspraken
Naast de afspraak over het terugbrengen van de uitgaven voor goederen en diensten zijn er nog twaalf afspraken gemaakt, waarvan volgens het CAft maar aan één afspraak is voldaan en dat is het terugvorderen van teveel en onterecht uitgekeerde loonsubsidie met een waarde van 78 miljoen florin tijdens corona.

Op basis van twaalf van de dertien afspraken concludeert het College dat Aruba de normen van de Landsverordening financieel toezicht en het protocol onvoldoende in acht neemt.

Het financieringstekort in 2022 blijft 236 miljoen florin en daarmee neemt de schuld van het land – die naar schatting eind dit jaar 5,9 miljard florin bedraagt (104 procent van het bruto binnenlands product) – onnodig verder toe, waardoor de houdbaarheid van de overheidsfinanciën van Aruba nog verder uit zicht raakt.

De regering van Evelyn Wever-Croes krijgt nu nog de tijd tot 24 juni om de overige twaalf punten op te lossen. Zo niet, dan zal het CAft Den Haag inlichten, met een advies om in te grijpen, of ambtelijk gezegd: een aanwijzing te geven.

• lees hier de brief van het CAft aan Aruba