De regering van Evelyn Wever-Croes moet snel een begin maken met het aanpakken van de te hoge personeelslasten binnen de overheid. Die maken in 2022 ruim 35 procent uit van wat er aan geld binnenkomt. Dat vindt het College Aruba financieel toezicht, het CAft, te hoog.

Bovendien moet de regering beginnen met het terughalen van teveel uitgegeven loonsubsidie aan bedrijven tijdens de covid-crisis. In totaal gaat dat om 108 miljoen florin, dat anders niet meer te innen is.

Het momentum daarvoor is er, omdat de economie van Aruba groeit en zich snel herstelt van de covid-crisis. Dat biedt mogelijkheden om de overheidsfinanciën snel van het eiland op orde te brengen.

Dit is ook nodig om de overheidsschuld terug te dringen. Die bedroeg eind vorig jaar 114 procent van wat alle inwoners en bedrijven op Aruba in een jaar verdienen. Het gaat om een schuldbedrag van 5,7 miljard florin. Welgeteld 53.000 florin per hoofd van de bevolking.

Mandaat

Het herstel van toerisme verloopt sneller dan verwacht. Volgens de laatste prognoses in 2022 staat de sector alweer op het niveau van 2019. Daarmee trekt ook de economie voorspoedig aan.

Dit zou zichtbaar moeten zijn in de begroting van het land. Maar de 2022-versie is nog niet aangeboden aan de Staten. Daardoor heeft de regering nog geen mandaat om geld uit te geven, want daarvoor is een goedgekeurde begroting nodig.

In de al wel bestaande ontwerpbegroting constateert het CAft een aanzienlijk tekort van het land van 286 miljoen florin. Dit zou betekenen dat ook dit jaar de schuld van Aruba substantieel zal oplopen. De rente daarover bedraagt dit jaar een astronomisch hoog recordbedrag van 261 miljoen florin.

‘Ongekend’ noemt de toezichthouder dat. Bovendien kan dit geld niet uitgegeven worden aan noodzakelijk beleid. Het is daarom volgens het CAft van groot belang om dit jaar al te beginnen met het beperken van de overheidsuitgaven.

Belastinghervormingen

De hervormingen in het Landspakket zijn essentieel om de economische groei aan te jagen. Aruba is van plan om vanaf 2023 belastinghervormingen door te voeren. Maar vanwege het ontbreken van informatie over het belastinghervormingsplan kan het CAft geen oordeel vormen of de raming zoals opgenomen in de begroting realistisch is.

De belastinghervormingen en de daarin opgenomen lastenverzwaringen gaan de begroting beïnvloeden. Dat zal ongetwijfeld gevolgen hebben voor de economische groei. Het is volgens de toezichthouder van groot belang om de overheidsuitgaven in de begroting te beperken, om daarmee geld vrij te maken om deze belastinghervorming te betalen.

Sociale zekerheid

Hervormingen in de sociale zekerheid en zorg zijn bovendien noodzakelijk om de houdbaarheid van deze stelsels voor toekomstige generaties te garanderen. De regering heeft concrete maatregelen aangekondigd zoals een eigen bijdrage en een positieve lijst om besparingen in de zorg te realiseren.

Maar daar moet dan wel snel mee begonnen worden, aldus het CAft. De besparingen die daarmee gemaakt worden, zijn een eerste stap in richting van betaalbare zorg, waarin de overheid de tekorten niet meer hoeft aan te zuiveren bij ziektekostenverzekeraar AZV.

---

• 
  Bouwactiviteiten op Aruba dalen licht, focus blijft op woningen en appartementen
• 
  Stijgende invoer en inflatie blijven uitdaging voor Arubaanse economie
• 
  Reële economie Aruba groeit met ruim vier procent in 2024
• 
  Brandstofprijzen op Aruba stijgen opnieuw
• 
  Prijsstijgingen voor benzine en diesel