ORANJESTAD – Het College Aruba financieel toezicht CAft heeft vandaag geadviseerd dat de overheid van Aruba de enorme meevallers, voortkomend uit de economische groei van het land, aangrijpt om de overheidsfinanciën op lange termijn te stabiliseren en de economie veerkrachtiger te maken.

Met een voorspelde groei van maar liefst acht procent dit jaar, volgens recente rapporten van het Internationaal Monetair Fonds IMF, bevindt de Arubaanse economie zich in een periode van aanzienlijke groei. Voor 2024 wordt een groei van drie procent verwacht. Deze opwaartse trend, in combinatie met gunstige fiscale maatregelen, zal resulteren in hogere inkomsten uit belastingen en premies dan eerder begroot.

De meevallers worden als substantieel beschouwd, zowel voor het land als voor andere entiteiten binnen de collectieve sector. CAft benadrukt het belang van het benutten van dit momentum om structurele verbeteringen door te voeren. Dit omvat het voeren van verantwoord begrotingsbeleid, het verminderen van de overheidsschuld met behulp van de meevallers, en het doen van investeringen die de economische groei bevorderen. De overheidsschuld is naar verwachting 83 procent van het wat alle Arubanen met elkaar in een jaar verdienen.

Ook structurele hervormingen in de gezondheidszorg en sociale zekerheid dragen bij aan de weerbaarheid van het land.

Begroting 2024

De ontwerpbegroting 2024 is tijdig aangeboden. Dit versterkt het budgetrecht van de Staten. In tegenstelling tot de begrotingscyclus, loopt de uitvoerings- en verantwoordingsinformatie achter.

De verwachting is dat in 2023 het financieringsoverschot van de collectieve sector door meevallers ruim boven de norm van 1 procent van het bruto binnenlands product uitkomt.

De verwachte financiële resultaten op de korte termijn zijn gunstig, maar er zijn grote risico’s. De rentelasten, die reeds zestien procent van de begroting bedragen, zullen fors hoger uitkomen dan begroot.

Dit is het gevolg van de duurdere herfinanciering van de liquiditeitssteunleningen. Daarmee verdringen de rentelasten meer dan ooit andere nodige uitgaven of investeringen, en blijft lastenbeheersing onverminderd van belang. Investeringen zijn nodig om de economie weerbaarder te maken en de verdiencapaciteit te verhogen.

Belastingen

Aruba heeft dit jaar met het Belastingplan 2023 een eerste goede stap gezet om het belastingstelsel robuuster te maken, aldus het CAft. “Het stelsel van indirecte belastingen blijft echter versnipperd, en daardoor onnodig complex.”

Het College Aruba financieel toezicht blijft, conform het Landspakket en aanbevelingen van het IMF, aanmoedigen om het stelsel van indirecte belastingen te vereenvoudigen en de eerder aangekondigde belasting op toegevoegde waarde (btw) op korte termijn in te voeren.

Een eenvoudiger stelsel komt ook de belasting compliance ten goede. Het is van belang dat Aruba de belasting compliance verhoogt, zodat de lastendruk eerlijker wordt verdeeld en er extra begrotingsruimte ontstaat voor groeibevorderende investeringen.

Zorg en sociale zekerheid

Door demografische ontwikkelingen zullen, bij ongewijzigd beleid, de uitgaven aan de zorg en het ouderdomspensioen verder stijgen en ontstaan er in de toekomst tekorten.

Voor de beheersing van de zorguitgaven overweegt de Algemene Ziektekosten Verzekering (AZV) een uitgavenkader. Het CAft staat in beginsel positief tegenover een uitgavenkader, zodat wanneer de economie in de lift zit surplussen worden opgebouwd en dit als buffer fungeert bij economische tegenwind.

Het is dan wel van belang dat het uitgavenkader niet te ruim is en strak wordt gehandhaafd zodat de groei van de zorguitgaven wordt getemperd. Juist nu er enorme overschotten zijn, adviseert het CAft maatregelen te treffen om de zorg en sociale zekerheid betaalbaar te houden voor toekomstige generaties.