ORANJESTAD – De mentale gezondheid en het welzijn van Arubaanse schoolkinderen zijn sinds de coronapandemie achteruitgegaan. Dit blijkt uit de nieuwste resultaten van post-COVID Jeugdmonitor Aruba, uitgevoerd door onderzoekers van het Instituto Pedagogico Arubano (IPA) en de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Het onderzoek baseert zich op een combinatie van kwantitatieve gegevens en kwalitatieve interviews met schoolmedewerkers en focusgroepen met ouders.

Schoolprofessionals signaleren een toename van stress, vermoeidheid en concentratieproblemen bij leerlingen. Ouders maken zich eveneens zorgen over de emotionele gesteldheid van hun kinderen. Een schooldirecteur merkt op: “Veel kinderen zijn angstiger geworden, minder gefocust in de klas en sneller prikkelbaar.” Een onderdirecteur voegt daaraan toe dat er een duidelijk verband is met de thuissituatie: “Op dagen van een moeilijke thuissituatie zijn kinderen agressief of heel stil en teruggetrokken.”

Naast de gevolgen van de pandemie spelen ook financiële stress binnen gezinnen en de impact van sociale media een rol in de verslechterde mentale gezondheid. Dit heeft in sommige gevallen geleid tot ernstige psychische problemen. Een schooldirecteur geeft aan: “Er zijn kinderen met depressies, vooral als de ouders werken en niet weten wat de kinderen doormaken. Velen schreeuwen om aandacht, maar wij kunnen niet wachten op de overheid die helemaal niks doet.”

Hoofdthema’s

Het onderzoek benadrukt vier hoofdthema’s die bepalend zijn voor de kwaliteit van leven van jongeren: mentale en fysieke gezondheid, thuissituatie, schoolomgeving en buurt. Leraren voelen zich vaak onvoldoende ondersteund om gedragsproblemen en emotionele moeilijkheden bij leerlingen aan te pakken. Een interne begeleider merkt op: “Er is een aantal kinderen met psychische problemen, timide en verdrietig. Die worden allemaal verwezen naar Sociale Zaken.”

Voor het eerst werden ook ouders in het onderzoek betrokken. Zij geven aan dat de COVID-19-pandemie een positief effect heeft gehad op de toegankelijkheid van de gezondheidszorg; de toegang tot artsen en ziekenhuizen is laagdrempeliger en sneller geworden. Tegelijkertijd uiten zij zorgen over de hoge kosten van onderwijs en de invloed van sociale ongelijkheid in de wijken op de ontwikkeling van hun kinderen. Een schoolprofessional merkt op: “Niet alle kinderen gaan geregeld naar de dokter, want het gaat soms om migrantenkinderen van migrantenouders met uitkeringen of kinderen van werklozen.”

De onderzoekers wijzen op een toename van depressieve klachten onder jongeren, vooral bij kinderen van migranten. Een maatschappelijk werker zegt: “Meer depressies onder de jongeren post-COVID zijn zichtbaar in de meldingen. Ouders werken soms te laat door en hebben jammer genoeg geen netwerk en dit geldt vooral voor migranten.”

Bijna een derde van de Arubaanse schoolkinderen maakt zich zorgen over de toekomst en ervaart regelmatig stress. Ruim tachtig procent van de leerlingen beschouwt zichzelf als mentaal gezond, maar een kwart voelt zich vaak nerveus. Meer dan de helft geeft aan zich niet prettig te voelen op school. Opvallend is dat meisjes vaker mentale klachten rapporteren dan jongens. Er zijn ook verschillen tussen districten: leerlingen uit Oranjestad rapporteren over het algemeen een hoger welbevinden, terwijl in San Nicolas meer probleemgedrag wordt gemeld.

De onderzoekers benadrukken de noodzaak van gerichte interventies om de mentale gezondheid van jongeren te verbeteren en pleiten voor meer ondersteuning voor zowel leerlingen als leraren. Zij adviseren om aandacht te besteden aan de verschillende factoren die bijdragen aan het welzijn van jongeren, zoals de thuissituatie, schoolomgeving en buurt.