ORANJESTAD – De zorgsector op Aruba staat voor grote uitdagingen. Een groeiende zorgvraag, stijgende kosten en een tekort aan middelen drukken zwaar op het systeem. Daarnaast kampt het eiland met een hoge prevalentie van chronische ziekten zoals diabetes en obesitas. De druk op klinische bedden is hoog, en er is behoefte aan betere samenwerking tussen de eerstelijns- en tweedelijnszorg. Sinds het begin van het Landspakket is er vooruitgang geboekt om deze problemen aan te pakken, maar veel projecten zijn nog in de voorbereidende fase, maar een structurele oplossing voor de onhoudbaarheid van de zorgkosten is nog niet gevonden, zo valt te concluderen uit de Uitvoeringsrapportage Landspakket Aruba.

De landspakketten zijn ontstaan als onderdeel van het akkoord tussen Nederland en de Caribische landen binnen het Koninkrijk, tijdens de COVID-19-pandemie in 2020. Door de economische impact van de pandemie raakten de eilanden financieel in zwaar weer en vroegen zij om steun vanuit Nederland.

In ruil voor deze financiële steun werden hervormingsmaatregelen voorgesteld, gericht op het versterken van de economie, overheid en publieke sector. Deze maatregelen werden gebundeld in zogenoemde ‘landspakketten’ en uitgevoerd onder toezicht van de Tijdelijke Werkorganisatie (TWO), die de voortgang monitort en ondersteunt.

Stabiliteit

De uitgaven stijgen sneller dan de inkomsten, wat de financiële stabiliteit van de gezondheidszorg in gevaar brengt. Om dit te verhelpen, is binnen het landspakket een prognosemodel ontwikkeld dat meerjarige sturing op zorgkosten mogelijk maakt. Dit model is inmiddels verder verfijnd en wordt gebruikt om kosten beter te voorspellen en te beheersen. Toch is een structurele oplossing voor de kostenproblematiek nog niet gevonden.

Een ander aandachtspunt is de overbelasting van klinische bedden. Patiënten verblijven vaak langer in het ziekenhuis dan nodig door het ontbreken van adequate revalidatiemogelijkheden. Er zijn plannen om een revalidatieoptie op te zetten, maar deze bevinden zich nog in de voorbereidende fase. Het plan van aanpak en de begroting zijn ingediend voor bestuurlijke goedkeuring, en de eerste uitvoering wordt verwacht in 2025.

Preventieve zorg

Ook de preventieve gezondheidszorg behoeft verbetering. Aruba heeft een hoog percentage obesitas en diabetes, wat leidt tot complicaties zoals wonden en amputaties. Sinds september is de uitbreiding van vroege interventieprogramma’s tegen obesitas in gang gezet. De capaciteit van het Health Lifestyle Center (HLC) is verhoogd naar 700 cliënten, maar structurele financiering voor deze programma’s ontbreekt nog. Deze financiering wordt pas in 2025 verwacht.

De diabeteszorg wordt eveneens aangepakt met een multidisciplinaire benadering. Hoewel het projectplan en de nulmeting zijn voorbereid, moet de daadwerkelijke uitvoering nog beginnen. De verwachting is dat de implementatie in 2025 start. Evaluatie van deze aanpak staat gepland voor 2026.

Daarnaast is er aandacht voor bariatrische chirurgie, een verzamelnaam voor operatieve ingrepen die bedoeld zijn om gewichtsverlies te bevorderen bij mensen met ernstig overgewicht of obesitas. Om de kans op complicaties te verminderen, wordt gewerkt aan pre- en post-revalidatieprogramma’s. De nulmeting voor deze programma’s is gepland voor eind 2024, met begeleiding van patiënten vanaf 2025.

De samenwerking tussen de eerste- en tweedelijnszorg moet worden verbeterd. Zes protocollen voor terug- en doorverwijzingen zijn in concept gereed en worden beoordeeld door de Algemene Ziektekosten Verzekering (AZV). De vaststelling en implementatie van deze protocollen wordt begin 2025 verwacht.

Verder wordt gewerkt aan de uitbreiding van de huisartsenopleiding. Eén kandidaat is inmiddels gestart met een bovenformatieve opleiding, en er staan meer kandidaten op de planning voor 2025. Dit moet bijdragen aan een beter toegeruste eerstelijnszorg.