ORANJESTAD – De protestantse kerk op Aruba begon 200 jaar gelden bij de komst van de eerste Nederlanders met kerkdiensten. Dat wordt deze maand gevierd en herdacht op het eiland.

De Protestantse kerk is een kerk van de Nederlandse Hervormde en Lutheraans gemeenschap. Ze is niet aangesloten bij een internationale of Nederlandse organisatie.

Eerder is het een veelkleurige gemeente waarvan Arubaanse leden evangelisch aangelegd kunnen zijn, maar ook traditioneel of ingetogen protestants. De input uit Nederland is eveneens divers.

Sommige mensen voelen zich verwant aan de Gereformeerde Bond binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Anderen waren bijvoorbeeld lid van de Christelijke Gereformeerde Kerken.

Priesters

De meerderheid van de bevolking van Aruba was Rooms-katholiek en er was destijds geen kerk voor de protestantse gemeenschap. De katholieke priesters verzorgden de doop en andere sacramenten en stelden de Lutherse of Nederlands Hervormde Kerk in Curaçao op de hoogte daarvan.

De protestantse gemeenschap deed vrij snel een verzoek aan de Staten-Generaal van de Nederlanden of er een kerk kon worden geopend in Aruba.

In 1822 werd Karel van Eekhout naar Aruba gestuurd om te dienen als dominee en schoolmeester. In hetzelfde jaar werd gezamenlijk de woning van de Arends familie gekocht voor 250 gulden, en op 25 augustus vond de eerste dienst plaats.

De diensten werden verricht in het Papiaments. Van Eekhout had geen formele opleiding genoten, en mocht geen sacramenten verzorgen. In 1830 nam hij ontslag, en pas in 1839 werd een geschoolde dominee geïnstalleerd.

Het gebouw was te klein en in een slechte conditie. In 1845 werd het gesloopt, en op de fundamenten werd een echte kerk gebouwd, die op 15 februari 1846 werd ingewijd. De gemeenschap telde ongeveer 400 leden. In 1867 werd de kerk voorzien van een toren.

In 1950 werd een nieuwe kerk naast de oude kerk gebouwd waar vroeger het huis van de dokter had gestaan. De nieuwe kerk werd ingewijd op 28 mei 1950. In 2011 telde de gemeenschap 480 leden, en werd de dienst nog steeds verzorgd in het Papiaments.

In 1988 werd de oude kerk gerestaureerd, en is nu in gebruik voor tentoonstellingen en als concertzaal. De oude kerk bevat ook het A. van den Doel Bijbelmuseum. Van Den Doel gaf destijds leiding aan de restauratie.

True believers

Op de nieuwssite 24ora.com legt voorganger Jan Rinzema uit dat de kerk een soort regeringskerk was met veel mensen in overheidsdienst, maar ook ‘true believers in Jezus Christ’.

Tegenwoordig houdt de protestantse kerk haar diensten op vier locaties in drie verschillende talen: Papiaments, Engels en Nederlands. Volgens ds. Rinzema een voorbeeld van integratie zoals Jezus dat bedoeld had.

10 december staat de kerk stil bij haar tweehonderdjarig bestaan met een expositieavond met verschillende foto’s, die de geschiedenis laten zien van de laatste 120 jaar protestantisme op Aruba. Ook wordt er uitleg gegeven over de vier verschillende kerken op het eiland.