Deze opiniebijdrage behandelt de zaak van het Embassy Suites Hotel op Aruba, waarbij de ontwikkelaar Natura Development NV zonder toestemming beschermde zeegrassoorten verwijderde. Hoewel ze een bouwvergunning hadden, verzuimden ze een ontheffing aan te vragen voor de verwijdering. De rechtbank legde een boete op en verbood verdere verwijdering tot een ontheffing is verkregen. De auteur benadrukt het belang van naleving van milieuwetten en respect voor het behoud van de natuurlijke schatten van Aruba. Hij wijst op de verantwoordelijkheid van investeerders om zich goed te informeren over het wettelijk kader en milieubescherming in acht te nemen bij ontwikkelingsprojecten.

Door | Lincoln D. Gomez

Zo nu en dan komt er een gerechtelijk vonnis voorbij dat schreeuwt om besproken te worden. Vorige week was het de zaak van het Embassy Suites Hotel op Aruba, in een zaak die tegen hen was aangespannen door de NGO Aruba Birdlife Conservation, aangedreven door mijn collega Geert Rep. 

In die zaak nam de ontwikkelaar Natura Development NV het initiatief om een hotel te bouwen vlak bij een ongerept strand en koos ervoor om een tunnel te bouwen zodat hun gasten toegang kregen tot het verleidelijke strandgebied. Niet direct aan het strand zitten was wellicht een strategische commerciële keuze, maar wat volgde bracht ernstige juridische zorgen met zich mee.

Bulldozers

Wat op het eerste gezicht een brutale zet leek, was dat de ontwikkelaar het recht meende te hebben om bulldozers in te zetten op het strand en zelfs in het water, om wat zij noemden ‘ongewenste vegetatie’ te verwijderen. 

Maar ze wisten niet dat deze zogenaamde ‘ongewenste vegetatie’ eigenlijk een beschermde soort was volgens de wet van Aruba, die het verdient om behouden en beschermd te worden. 

Thalassia testudinum is de wetenschappelijke naam voor wat lokaal bekend staat als Yerba di Caña. In het Engels staat het bekend als Turtle Grass. Volgens overheidsfunctionarissen komt deze soort vrijwel alleen voor in het gebied waar de ontwikkelaars een strand willen zien of ontwikkelen. 

Die gebruikte bulldozers, verwijderde een bepaalde hoeveelheid van deze soort en dumpte het verder in de zee. Dit alles werd alleen gestopt door tussenkomst van de minister van Milieu, op een zeer directe manier, en vervolgens door een gerechtelijk bevel. Het was duidelijk een geval van inbreuk op het milieu en een schending van de wet. 

Zeesla (Thalassia testudinum) is een soort zeegras dat om verschillende redenen van groot belang is, zoals het stabiliseren van zeebodems, het handhaven van de waterkwaliteit en het bieden van habitat en voedsel voor veel mariene organismen. Zeegras wordt soms verward met zeewier, maar het zijn volledig unieke organismen.

Kern

De kern van de zaak ligt in het feit dat de ontwikkelaar heeft gehandeld zonder een ontheffing van de minister van Milieu te verkrijgen, en daarmee de wettelijke vereiste om dit te doen, heeft genegeerd. 

Nog verbazingwekkender is dat de ontwikkelaar en het Embassy Suites-hotelmerk niet eens de moeite hebben genomen om de nodige vergunning aan te vragen, alsof de regels en voorschriften niet van toepassing waren op hun grootse ambities. 

Dit roept een belangrijke vraag op: was dit een daad van pure arrogantie, waarbij ze dachten dat ze boven de wet konden staan, of was het een vertoon van onwetendheid, waarbij ze het wettelijk kader dat dergelijke milieugevoelige ontwikkelingen regelt, negeerden? 

Ongeacht het antwoord, één ding is duidelijk: een serieuze investeerder had goed op de hoogte moeten zijn van het juridische landschap voordat hij zich aan zo’n onderneming waagde. Het lijkt erop dat Embassy Suites ervoor koos om eerst de wetten en regels te overtreden door te bulldozeren en later om vergeving te vragen. Het klinkt meer als een schurk dan als een slachtoffer.

Wat zijn de juridische implicaties van deze acties en de gevolgen daarvan voor de delicate balans tussen ontwikkeling en milieubescherming? 

Wettelijk kader

De afgelopen jaren heeft de regering verschillende wetten en maatregelen ingevoerd om ons milieu te beschermen en duurzamere ontwikkeling te bevorderen. 

Er zijn verschillende stappen ondernomen, wetten zijn aangenomen en een beheerssysteem is opgezet. 

De ‘ontheffing’ is geïntroduceerd door een nationaal besluit van 21 december 2018. Dit besluit is gebaseerd op de Ruimtelijke Ontwikkelingsverordening en het natuur- en milieu beheersplan voor 2018-2021, Nos Naturalesa & Nos Medioambiente, en de DIP Raad. Dit waarborgt de kwaliteit van leven, beschermt de natuur van Aruba en beperkt de ongecontroleerde groei van accommodaties en appartementen. Het beoogt ook recreatiegroene zones te behouden en inheemse flora en fauna te beschermen die bedreigd worden.

Bouwvergunning

Het besluit bepaalt dat een vestigingsvergunning nodig is voordat bepaalde activiteiten op een perceel grond groter dan 750 m² worden ondernomen, zowel op het land als in de zee. De activiteiten omvatten onder andere grond afgraven of vullen of explosieven gebruiken voor grondafgraving. Wegen of andere vormen van grondnivellering aanleggen. Kabels of leidingen op of onder de grond installeren, bouwen of apparatuur installeren of een muur of pier bouwen.

Maar ook planten zoals cactussen of palmbomen kappen of uitgraven en werkzaamheden die de stroming of het waterpeil van onze bodem kunnen beïnvloeden. Een gebouw slopen of een nieuw gebouw construeren en gebieden creëren voor het storten van afval of recyclebaar materiaal (bijv. metalen).

Met deze lijst wordt het duidelijk dat praktisch elke ontwikkelingsactiviteit op onze heuvels of in onze wateren een bouwvergunning vereist. Het is essentieel om deze vergunning te onderscheiden van een constructievergunning of ontheffing.

Ontheffingen

Een ontheffing wordt alleen verleend als de activiteit geen onevenredige schade zou toebrengen aan ecologische, milieu- of historisch-culturele waarden. 

Als bijvoorbeeld de activiteit alleen betrekking heeft op het verwijderen van een Yerba di Cana-plant en het verwijderen ervan tot zijn dood zou leiden, dan zou dat als onevenredig worden beschouwd en moet de ontheffing worden geweigerd. 

Het is essentieel om op te merken dat deze wet eind 2019 is ingevoerd. Daarvoor konden bepaalde activiteiten plaatsvinden zonder de noodzaak van een bouwvergunning, maar dat behoort nu tot het verleden.

Het vonnis

Uit het vonnis kan men concluderen dat Natura Development, de eigenaar van het Embassy Suites Hotel, een bouwvergunning heeft verkregen van de minister van Infrastructuur om een strand te bouwen. 

De bouwvergunning vermeldt echter expliciet als voorwaarde dat ze geen fofoti-bomen en mangrovesoorten van het strandgebied mogen kappen of verplaatsen, en ze mogen ook geen zeegrassoort genaamd Yerba di Caña van de zeebodem kappen of verplaatsen, tenzij Embassy Suites om ontheffing heeft verzocht en deze heeft ontvangen van de aangewezen minister verantwoordelijk voor het milieu, in dit geval Ursell Arends. 

De rechtbank oordeelde dat Embassy Suites had toegestaan dat de Yerba di Caña werd verwijderd zonder de noodzakelijke ontheffing te verkrijgen. Bovendien vroeg Embassy Suites volgens de rechtbank niet eens om de vereiste ontheffing volgens de wet. 

Om deze reden heeft de rechtbank het kappen en verplaatsen van de Yerba di Caña verboden totdat Embassy Suites de noodzakelijke ontheffing verkrijgt. 

Daarnaast heeft de rechtbank een dagelijkse boete van één miljoen Arubaanse florin opgelegd voor elke dag dat Embassy Suites niet voldoet, met een maximum van 25 miljoen Arubaanse florin.

Verantwoordelijkheid nemen

Embassy Suites had beter moeten weten en lang geleden om ontheffing moeten vragen in plaats van te wachten tot nu. Ze hadden het al in 2019 kunnen aanvragen! Door dat niet te doen, nemen ze nu het risico. 

Het is onaanvaardbaar om zoveel te investeren zonder het noodzakelijke onderzoek te doen om aan de wet te voldoen. Iemand heeft gefaald, of iemand heeft ervoor gekozen om onverantwoordelijk te handelen…

Sterk en fout

De zaak van het Embassy Suites Hotel kreeg een nog intrigerender wending toen ik getuige was van de vertegenwoordiger van de eigenaren die de minister van Milieu brutaalweg te woord stond. Het was een scène die me zowel verbaasd als bezorgd achterliet. 

Op Aruba kunnen mensen openlijk hun mening uiten en in contact treden met overheidsfunctionarissen, wat getuigt van de democratische waarden van het eiland. Maar het viel me op dat zo’n brutale daad niet zou zijn getolereerd in Venezuela, het thuisland van de vertegenwoordiger. 

Maar wat echt ontmoedigend was, was het gebrek aan respect en begrip voor milieuwetten. De confrontatie toonde een flagrante minachting voor de regels om het natuurlijke erfgoed van Aruba te beschermen. Als investeerders hadden ze goed op de hoogte moeten zijn van de juridische complexiteit en een meer bewuste benadering moeten kiezen ten aanzien van milieubescherming.

Zegje doen

Milieudeskundigen spelen een cruciale rol in de zaak van het Embassy Suites Hotel, omdat zij grondig moeten onderzoeken en hun deskundige mening moeten geven over de vraag of het beschermde zeegras Yerba di Caña veilig kan worden verwijderd en elders kan worden getransplanteerd zonder onevenredige schade aan ecologische, milieu- of historisch-culturele waarden te veroorzaken. 

De wettigheid van de situatie rust op dit kritieke criterium en niet zozeer op het feit dat er aanzienlijke investeringen zijn gedaan in de bouw van een hotel. 

De mogelijke gevolgen voor het delicate mariene ecosysteem en de culturele betekenis van het zeegras moeten grondig worden beoordeeld, omdat het behoud van de milieu schatten van Aruba altijd prioriteit moet krijgen boven commerciële belangen. 

Dat is de theorie, in de praktijk zal het afhangen van de beslissing van de minister die verantwoordelijk is voor het milieu, Ursell Arends, nadat hij alle relevante factoren heeft overwogen en heeft voldaan aan de principes van goed bestuur.

Wat zijn de opties?

Eén ding is zeker, als minister Ursell Arends de ontheffing verleent, zal Embassy Suites vrij zijn om de Yerba di Caña te verwijderen zoals het hotel van plan was, tenzij specifieke voorwaarden worden opgelegd om dit proces te reguleren.

Als de minister de ontheffing weigert, zal Embassy Suites zeker bezwaar aantekenen tegen de beslissing.

Als de minister de ontheffing verleent, is het waarschijnlijk dat Aruba Birdlife Conservation en mogelijk andere NGO’s een vergelijkbaar beroep zullen indienen en dat de rechtbank het laatste woord zal hebben.

Ander strand

Tijdens een persconferentie ter plaatse bood de minister een alternatieve locatie aan om als strand te worden gebruikt. Als die optie beschikbaar is, zal het moeilijk zijn voor Embassy Suites om te rechtvaardigen dat een strandgebied met beschermde flora en fauna wordt opgeofferd voor puur commerciële doeleinden. 

Embassy Suites wist van de wetten of wordt geacht de wetten te kennen. Ze namen een commercieel risico; in zaken geeft het risico niet altijd de verwachte beloning.

Naleving

Alleen door zorgvuldige evaluatie en naleving van de wet kunnen we duurzame ontwikkeling en het behoud van onze kostbare natuurlijke hulpbronnen in evenwicht brengen. 

Het is essentieel dat alle investeerders, inclusief die van Embassy Suites, het belang erkennen van het afstemmen van hun ondernemingen op milieuregels en het respecteren van het unieke erfgoed van de regio’s waarin ze actief zijn.

ESG-aanpak

Misschien zou het Embassy Suites beter zijn geweest om het gewenste gebied te behouden, de soort te omarmen en aan de wereld te laten weten over hun ESG’s en hoe ze ervoor kozen om misschien een beetje gemak op te offeren voor het behoud van de natuur van Aruba. 

ESG staat voor Environmental, Social, Governance (Milieu, Sociaal, Bestuur) en verwijst naar de criteria die worden gebruikt om de duurzaamheids- en verantwoordelijkheidspraktijken van een bedrijf of organisatie te beoordelen. 

Dit zou meer gasten en meer inkomsten aantrekken in plaats van dat gasten wegblijven van wat lijkt op een gevoelloze benadering van de natuur. Dit zou in lijn zijn met wat Natura beweert haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te zijn. Voeg Yerba di Caña toe aan uw lijst!

Het woord is aan de minister. Ursell Arends, gebruik uw woorden wijselijk.