ORANJESTAD – De Arubaanse regering stuurt onvoldoende op de beheersing van de lasten. Zo stijgen de lasten voor personeel, goederen en diensten en subsidies ten opzichte van 2023, terwijl de noodzaak daarvoor onvoldoende wordt toegelicht. Dat schrijft het College Aruba financieel toezicht in reactie op de ontwerpbegroting van het land voor 2024.

De lasten nemen in 2024 met 75 miljoen Arubaanse florin toe in vergelijking met het voorgaande jaar. Een aanzienlijk deel van deze stijging wordt veroorzaakt door de hogere rentelasten van 31 miljoen florin, wat 17 procent van de totale begroting vertegenwoordigt.

Hoewel Aruba uitgaat van gunstige rentepercentages voor de herfinanciering van leningen voor liquiditeitssteun, benadrukt het College het belang van lastenbeheersing.

Daarnaast wordt gewezen op een nominale stijging van de personeelslasten met negen miljoen florin, die afwijkt van de eerder vastgestelde norm van jaarlijkse nominale daling. Er wordt aangedrongen op een onderbouwing voor deze stijging, samen met een opheldering over mogelijke besparingen als gevolg van maatregelen uit het Landspakket.

Ten slotte stijgen de lasten voor goederen en diensten met achttien miljoen florin en de subsidies met zestien miljoen florin. Het College benadrukt dat deze stijgingen onvoldoende zijn toegelicht in de ontwerpbegroting en adviseert een kritische evaluatie van landsbijdragen aan overheidsentiteiten om structurele besparingen te realiseren.

Lastenbeheersing

Het College benadrukt al lange tijd het belang van lastenbeheersing. Door de lasten te beheersen kunnen tegenvallers bij de baten in geval van economische tegenwind worden opgevangen en wordt voorkomen dat dit ten koste gaat van kapitaalinvesteringen. 

Dit is in lijn met de laatste bevindingen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in het kader van de artikel IVmissie voor Aruba. Het College roept Aruba op om een uitgavenkader te hanteren zodat de lasten structureel worden beheerst. 

In dit kader is het structureel verlagen van de landsbijdragen aan overheidsentiteiten onverminderd van belang.   

Zorguitgaven

De ontwerpbegroting gaat, volgens het College, niet in op de ontwikkeling van de zorguitgaven. De Algemene Ziektekosten Verzekering AZV zet stappen om tot een adequate meerjarenraming te komen, die inzicht geeft in de meerjarige ontwikkeling van de zorguitgaven en inkomsten. 

Op basis van een gedegen meerjarenraming kan namelijk worden bepaald of de reeds genomen maatregelen toereikend zijn om op de middellange termijn tekorten bij de AZV te voorkomen. 

Het CAft adviseert derhalve om de meerjarenraming in de ontwerpbegroting te verwerken en daarbij aan te geven hoe de zorguitgaven structureel worden beheerst.  

Belastingen

Aan de andere kant, de inkomsten zoals opgenomen in de ontwerpbegroting 2024 van Aruba stijgen met 77 miljoen Arubaanse florin ten opzichte van 2023. Deze toename wordt vooral verklaard door hogere directe en indirecte belastingen, wat neerkomt op 126 miljoen florin. 

De indirecte belastingen groeien in lijn met de verwachte economische groei voor 2024, die wordt geschat op 4,6 procent. Dit herstel is ook merkbaar in de winstbelasting en loonbelasting, die beide een stijging laten zien.

De winstbelasting stijgt met circa veertig miljoen florin ten opzichte van 2023. Dit herstel is ook zichtbaar bij de loonbelasting, waar ondanks de inkomstenderving vanwege verlaging van het tarief voor de lage inkomensschijven, een lichte stijging zichtbaar is.   

De overige baten dalen met 49 miljoen ten opzichte van 2023. Dit wordt primair verklaard door de terug te vorderen loonsubsidie. Uit informatie van de SVB blijkt dat per 31 december 2022 nog 57 miljoen florin aan te veel betaalde loonsubsidie moest worden teruggevorderd en nog 30 miljoen in een bezwaarprocedure verkeerde.