ORANJESTAD – Pedro Brito Gil, een Venezolaanse vluchteling op Aruba, leeft al zeven jaar ondergedoken. Eén op de vijf inwoners van Aruba is een gedwongen Venezolaanse migrant, aldus UNHCR, de VN-vluchtelingenorganisatie. Het verhaal van Pedro is er een van ontbering, angst, en een onverwoestbare hoop op een betere toekomst. In 2017 vluchtte hij uit Venezuela, gedwongen door omstandigheden na zijn weigering om deel te nemen aan de corruptie binnen de staatsoliemaatschappij PdVSA. Het risico op gevangenschap was te groot, en hij zag geen andere uitweg dan zijn vaderland achter te laten en naar Aruba te vluchten.

Maar Pedro’s leven op Aruba wordt gekenmerkt door onzekerheid en constante angst. “Hoe is het om Venezolaan te zijn? Moeilijk, zelfs met papieren. Zonder papieren is het veel moeilijker omdat je illegaal bent,” zegt hij. De dagelijkse realiteit voor hem en vele andere ongedocumenteerde Venezolanen op het eiland is hard. “Je hebt geen vrijheid, je loopt voortdurend risico’s. Als je de straat op gaat, kunnen ze je op elk moment deporteren.”

Het feit dat Aruba op dit moment geen actieve razzia’s uitvoert maakt die angst niet minder. “De grenzen zijn gesloten, maar dat betekent niet dat je zomaar naar buiten kan.” Behalve dat, heeft Aruba het arbeidspotentieel van de 17.000 Venezolanen zonder papieren ook hard nodig om de economie draaiende te houden.

Basisvoorzieningen

Het gebrek aan documenten beperkt Pedro in bijna elk aspect van zijn leven. De toegang tot basisvoorzieningen zoals gezondheidszorg is bijzonder problematisch. “We kunnen niet naar een ziekenhuis zonder een garantsteller met papieren,” legt hij uit. Dit betekent dat hij en zijn vrouw afhankelijk zijn van dure privéartsen, wat bijna onbetaalbaar is. “Dankzij God zijn er organisaties die ons helpen met wat ze kunnen,” zegt hij, maar zelfs met deze hulp blijft het leven moeilijk.

Zijn werkleven is niet minder zwaar. Zonder papieren kan Pedro alleen zwaar en gevaarlijk werk doen. Hij werkt in de bouw, een sector waarin veel ongedocumenteerde Venezolanen actief zijn. “Wij doen het werk dat niemand anders wil doen,” legt hij uit. “Als je geen documenten hebt, moet je het zware werk doen.” De werkplek is niet alleen fysiek zwaar, maar ook juridisch onzeker. “Wij, de ongedocumenteerden, doen hier op Aruba het zware werk dat niemand anders wil doen,” zegt Pedro. “We kunnen geen vast werk krijgen omdat we geen documenten hebben die ons toestaan om legaal te werken.”

Het gebrek aan papieren betekent dat Pedro en zijn vrouw ook geen toegang hebben tot de rechten die anderen als vanzelfsprekend beschouwen. Voor hem en zijn vrouw is het leven beperkt tot een dagelijkse routine van werken en thuis zijn. Sociale activiteiten zijn bijna onmogelijk. “Ik zou graag met mijn vrouw en kind naar het strand of de bioscoop willen gaan, maar dat is teveel risico,” zegt hij. “Soms voelt het alsof we in Alcatraz zitten, opgesloten op een eiland.”

Pedro’s grootste wens is om een stabiel en veilig leven op te bouwen voor zijn gezin. “Ik zou graag een vaste baan willen hebben. Ik heb een kind hier op Aruba en ik wil hem niet in Venezuela opvoeden omdat daar geen toekomst voor hem is,” zegt hij. Hij droomt ervan om een eigen bedrijf te starten, maar zonder papieren is dit een onbereikbare droom. “Mijn grootste wens voor de toekomst is om naar een plek te gaan waar ik mijn kind een toekomst kan geven,” zegt hij. “Mijn toekomst is al voorbij, ik ben 46 jaar oud. Maar mijn zoon, hij verdient een kans.”

Zijn dagelijkse routine is eenvoudig maar zwaar. “Ik sta elke dag om vijf uur op, ga naar mijn werk en werk tot vier uur ’s middags,” vertelt Pedro. “Als ik thuiskom, breng ik tijd door met mijn familie en kijk ik tv. Dat is mijn leven, elke dag hetzelfde.” Zelfs sociale interacties zijn beperkt door de risico’s. “We zitten soms buiten met andere Venezolanen, maar we praten zachtjes omdat we bang zijn dat de buren de politie zullen bellen.”

Zijn vrouw draagt ook bij aan het gezinsinkomen door huizen schoon te maken, maar het is niet genoeg om comfortabel te leven. “We betalen hier 1200 florin per maand huur,” zegt Pedro. “Mijn vrouw werkt ook – illegaal -, maar haar werk is onregelmatig en laag betaald.” Hun financiële situatie is precair.

Pedro’s zoontje van zes maanden, geboren op Aruba, maakt de situatie nog dringender. “Mijn grootste zorg is mijn zoontje. Hij is hier geboren, maar hij is ongedocumenteerd, net als wij,” zegt Pedro. “Ik wil niet dat hij zonder toekomst opgroeit. Ik wil dat hij een kans krijgt, een betere toekomst dan wij hadden.”

Ondanks alle moeilijkheden blijft Pedro hopen op een betere toekomst. “Ik droom elke dag dat mijn werkgever me zegt dat ik de papieren kan komen tekenen,” zegt hij. “Maar als dat niet gebeurt, zullen we moeten overwegen om naar een ander land te gaan waar we wel een toekomst kunnen opbouwen.” Zijn vastberadenheid en hoop zijn inspirerend, maar het is ook een trieste realiteit van de onzekerheid en het isolement dat hij moet doorstaan.

Met zijn moed en doorzettingsvermogen probeert Pedro een toekomst te creëren voor zichzelf en zijn familie. Hij droomt van een leven zonder angst, waarin zijn zoontje een eerlijke kans krijgt op een beter leven. “Ik ben niet bang om de waarheid te vertellen,” zegt hij. “Mensen moeten weten hoe het echt is, wat we doormaken. Alleen zo kan er iets veranderen.”