ORANJESTAD – Serlimar, de afvalverwerkingsdienst op Aruba, verkeert in een diepe crisis. Gebrek aan transparantie en verantwoording, evenals gebrekkige overeenkomsten met de overheid, hebben geleid tot een onhoudbare situatie. Het recente rapport van de Algemene Rekenkamer onthult dat de huidige praktijken niet langer kunnen voortduren.

Serlimar, opgericht in 2005 als publiekrechtelijke rechtspersoon, is belast met de inzameling en verwerking van afval op Aruba. Bij de verzelfstandiging was het doel om een efficiënte, milieubewuste dienst te creëren. In de praktijk heeft dit geleid tot een hybride situatie waarin Serlimar concurreert met commerciële aanbieders zonder dezelfde vrijheid om te opereren.

Het rapport van de Algemene Rekenkamer benadrukt dat de bepalingen van de dienstverleningsovereenkomsten (DVO) tussen Serlimar en het Land niet in verhouding staan tot de werkelijke kosten. Dit gebrek aan financiële onderbouwing leidt tot een situatie waarin Serlimar afhankelijk is van het Land voor financiële steun, terwijl het zelf niet voldoende inkomsten genereert om de kosten te dekken.

Volgens de Algemene Rekenkamer zijn er grote achterstanden in de verantwoordingsinformatie van Serlimar. “Serlimar voldoet al jaren niet aan haar verantwoordingsplicht,” stelt het rapport. De laatste jaarrekening dateert uit 2016. De financiële administratie vertoont grote gebreken, wat het moeilijk maakt om te sturen op doelmatigheid en effectiviteit.

Serlimar is een instelling dat op afstand is gezet, die in principe zelf haar eigen en voldoende inkomsten moet kunnen genereren en zelf verantwoordelijkheid draagt voor de eigen bedrijfsvoering. Dat lukt niet, deels als gevolg van politieke besluitvorming, hebt bedrijf mag van de politiek geen inkomstne innen en te hoge (personele) kosten in relatie tot de door politieke besluitvorming kunstmatig laag gehouden inkomsten. Kortom, de werkelijkheid en het gekozen model, waar dat allemaal in handen ligt van het bedrijf zelf, sluiten niet bij elkaar aan.

Gratis

Hoewel de Landsverordening Serlimar bepaalt dat de instelling een bedrag heft als vergoeding voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval, is het Land door diverse (politieke) besluiten over de jaren heen nagenoeg de enige betalende afnemer geworden van Serlimar.

Het Land heeft, mede op initiatief van de Staten, besloten om klanten niet te laten factureren voor het ophalen en verwerken van huishoudelijk afval in 2005 tot en met 2014 en 2018. De introductie door Serlimar van een heffingsbedrag aan residentiële klanten in 2007 werd door het Land, met steun van de Staten, aangehouden. Destijds werd besloten om deze kosten tijdelijk door het Land te laten dragen.

Hierdoor is de perceptie ontstaan bij de burger dat afvalophaal en –verwerking gratis is. In de periode dat Serlimar wel aan huishoudens kon factureren, was de instelling niet in staat de verwachte bedragen te innen. Dit door een combinatie van een beperking in de wetgeving 139 en
tekortkomingen in het factureringsproces van Serlimar. De huidige minister heeft als doel om de Landsverordening van Serlimar te wijzigen op het artikel van verjaring van facturen. Formeel zijn er hiertoe nog geen pogingen gedaan. Het bovenstaand heeft Serlimar geheel afhankelijk gemaakt van de middelen afkomstig van de DVO. De instelling is namelijk niet in staat haar kosten te dekken met zelf gegenereerde inkomsten.

Een ander probleem is de gebrekkige governance. De Raad van Toezicht, die de directeur moet controleren, functioneert niet naar behoren. Dit leidt tot rolvervaging en onduidelijkheid in het bestuur van de instelling. Bovendien houdt politieke inmenging het functioneren van Serlimar verder tegen.

De situatie bij Serlimar is een duidelijk voorbeeld van hoe het op afstand zetten van publieke diensten zonder duidelijke visie en strategie kan mislukken. De overheid en de betrokken instellingen moeten dringend hervormingen doorvoeren.

• lees hier het hele rapport van de Rekenkamer, hoofdstuk 5 gaat over Serlimar.