AMSTERDAM – Amnesty International stelt in een vandaag gepubliceerd rapport dat Venezolaanse vluchtelingen op Aruba slachtoffer zijn van het ontbreken van specifieke asielwetgeving. Dit leidt tot automatische detentie en uitzetting van vluchtelingen die vaak via gevaarlijke zeereizen het eiland bereiken. De organisatie roept de Arubaanse overheid op om de rechten van deze vluchtelingen te waarborgen en hen bescherming te bieden.

Aruba, gelegen op slechts vierentwintig kilometer van Venezuela, is een populaire bestemming voor Venezolanen die de crisis in hun land ontvluchten. Met een bevolking van ruim 107.000 inwoners, herbergt het eiland sinds juni 2023 ongeveer zeventienduizend Venezolanen. Door het gebrek aan directe vliegverbindingen en strenge visumvereisten zijn veel Venezolanen gedwongen om irregulier Aruba binnen te komen.

Deze vluchtelingen worden bij aankomst automatisch in vreemdelingendetentie geplaatst en gedeporteerd. Hun persoonlijke bezittingen, zoals telefoons, worden in beslag genomen, en binnen 72 uur beoordeelt een rechter de legaliteit van hun detentie. Hoewel er mogelijkheden zijn om asiel aan te vragen, is deze informatie vaak niet bekend bij de vluchtelingen, vooral niet wanneer ze al in detentie zitten.

“Amnesty International heeft begrip voor de moeilijke omstandigheden op een eiland als Aruba,” zegt Dagmar Oudshoorn, directeur van Amnesty International Nederland. “Maar Aruba heeft internationale mensenrechtenverdragen geratificeerd die rechten en verplichtingen met zich meebrengen op het gebied van vluchtelingen en asiel.”

Het rapport, getiteld ‘Rules but No Protection‘ – unveiling gaps in refugee protection of Venezuelans in Aruba, belicht de tekortkomingen in de bescherming van Venezolaanse asielzoekers, waaronder kinderen. Het ontbreken van specifieke asielwetgeving leidt tot situaties waarin mensenrechten worden geschonden, zoals automatische detentie en gebrek aan toegang tot juridische bijstand.

Amnesty International uit ook zorgen over de betrokkenheid van de Nederlandse overheid bij de opvang van vluchtelingen op Aruba. Nederland biedt financiële en technische ondersteuning, waaronder het betalen voor deportatievluchten van Venezolanen. Hierdoor heeft Nederland mogelijk het non-refoulement-principe geschonden, dat verbiedt mensen terug te sturen naar landen waar ze gevaar lopen op vervolging of marteling.

De omstandigheden in de detentiecentra zijn slecht. Advocaten hebben beperkte toegang tot hun cliënten, en ook mensen met gezondheidsproblemen en zwangere vrouwen worden vastgezet en uitgezet. Sommige Venezolanen geven aan onder druk te zijn gezet om deportatiebevelen te ondertekenen die ze niet begrijpen, omdat deze in het Nederlands zijn opgesteld.

‘Omar’, een Venezolaan die werd opgesloten in een zeecontainer, deelt zijn ervaring: “Negen dagen lang sliep ik op de grond in een container. Zonder water, licht, schone kleren, zeep of een tandenborstel. Ik mocht niet naar buiten voor frisse lucht.”

Amnesty International roept de autoriteiten van Aruba op om specifieke asielwetgeving te ontwikkelen, met speciale aandacht voor de bescherming van kinderen. “In het geval van kinderen moet Aruba garanderen dat de Voogdijraad wordt ingeschakeld en dat geen enkel kind wordt vastgezet,” benadrukt Oudshoorn. Daarnaast moeten Venezolaanse asielzoekers toegang hebben tot eerlijke en doeltreffende asielprocedures en informatie over hun rechten in het Spaans.

De Nederlandse overheid wordt opgeroepen ervoor te zorgen dat de mensenrechten in het hele Koninkrijk worden gerespecteerd en dat financiële en technische hulp niet resulteert in mensenrechtenschendingen. “Nederland moet waken over de naleving van internationale verdragen en ervoor zorgen dat hun steun niet bijdraagt aan het leed van kwetsbare groepen,” aldus Oudshoorn.

Met meer dan 7,7 miljoen Venezolanen die hun land hebben verlaten vanwege de aanhoudende crisis, blijft de druk op buurlanden zoals Aruba toenemen. Zonder adequate wetgeving en bescherming lopen Venezolaanse vluchtelingen het risico opnieuw slachtoffer te worden, ditmaal van systemen die hun rechten zouden moeten beschermen.

• Download hier het rapport Rules but No Protection