De Nederlandse regering heeft haar inzet voor het versterken van de rechtsstaat in Aruba, maar ook in Curaçao en Sint Maarten herzien en uitgebreid. De aanleiding voor deze herijking is een eerder onderzoek dat aantoonde dat de huidige aanpak, met focus op rechtshandhaving, onvoldoende bijdraagt aan een goed functionerende rechtsstaat in de Caribische delen van het Koninkrijk. De herziening richt zich op het versterken van niet alleen de rechtshandhaving, maar ook op goed bestuur, integriteit en het maatschappelijk middenveld.

De eilanden in het Caribisch deel van het Koninkrijk hebben te maken met grote uitdagingen op het gebied van criminaliteit en bestuur, mede door hun geografische ligging en kleinschaligheid. Het versterken van de rechtsstaat op de eilanden is daarom van direct belang voor zowel de eilanden zelf als voor Nederland. Het Koninkrijk wordt internationaal als één geheel gezien, waardoor problemen in één van de landen ook een negatieve weerslag kunnen hebben op Nederland.

Nieuwe maatregelen

Om de rechtsstaat te versterken, worden verschillende nieuwe maatregelen genomen. De Nederlandse regering zal meer investeren in projecten om goed bestuur te bevorderen en integriteit te waarborgen. Zo wordt in november 2024 de tweede Integrity Summit Dutch Caribbean georganiseerd op Sint Eustatius, waar integriteitsfunctionarissen van de zes eilanden samenwerken om beleid vast te stellen en kennis te delen. Er is ook een nieuw integriteitsplatform opgezet voor structurele samenwerking tussen de eilanden.

Verder wordt de disbalans in de rechtshandhavingsketen aangepakt. Een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de vier ministeries van Justitie in het Koninkrijk werkt aan oplossingen om tekorten aan personeel en verschillen in investeringen tussen lokale en Nederlandse diensten te verkleinen. Daarbij ligt de nadruk op betere coördinatie en samenwerking, zodat de effectiviteit van de Nederlandse en lokale diensten verbetert.

De disbalans in de rechtshandhavingsketen van de Caribische delen van het Koninkrijk heeft te maken met verschillen in middelen en prioriteiten tussen Nederland en de eilanden. Lokale diensten kampen met een tekort aan personeel en onvoldoende financiële middelen, terwijl Nederlandse investeringen vooral gericht zijn op Koninkrijksdiensten zoals de Kustwacht en het Recherchesamenwerkingsteam. Hierdoor ontstaat volgens de staatssecretaris een scheve verhouding waarbij de lokale keten niet voldoende versterkt wordt en samenwerking stagneert.

Dit betekent dat ook al worden er goede resultaten behaald in het opsporen van criminaliteit, de opvolging door lokale diensten vaak niet mogelijk is door capaciteitsproblemen. Om deze disbalans te verkleinen, is een JVO-werkgroep opgericht die zich richt op concrete oplossingsrichtingen, zoals het verbeteren van regionale samenwerking en betere coördinatie tussen de betrokken ministeries en diensten.