ORANJESTAD – De aanhoudende rioolcrisis bij de RWZI Bubali Plas-installatie op Aruba blijft onopgelost en heeft verstrekkende gevolgen voor het milieu, de volksgezondheid en het toerisme van het eiland. Ondanks talrijke rechtszittingen en oproepen tot mediation lijken zowel de overheid als het verantwoordelijke AWWS-bedrijf liever verantwoordelijkheid te ontwijken dan daadwerkelijk samen te werken aan een oplossing. Ondertussen wijst het Amsterdam Manor Beach Resort, onder leiding van Jurgen van Schaijk, al jarenlang op de groeiende schade die de situatie veroorzaakt. Terwijl de rechtszaak voortduurt, en met de verkiezingen op Aruba in het verschiet, blijft de vraag: wie neemt uiteindelijk de verantwoordelijkheid om deze crisis op te lossen?

door | Lincoln D. Gomez

De voortdurende rioolcrisis bij de RWZI Bubali Plas-installatie op Aruba wordt steeds ingewikkelder en lijkt zonder duidelijke oplossing te blijven. Op vrijdag 8 november 2024, om 08:30, woonde ik de meest recente rechtszitting in deze kwestie bij – niet als advocaat voor een van de partijen, maar als #JouwFavorieteAdvocaat, een waarnemer met een langetermijnverbintenis om dit probleem te onderzoeken en lezers op de hoogte te houden.

Het verhaal

Een centraal thema in deze saga is de onwil van de belangrijkste spelers – de overheid en het onlangs opgerichte AWWS, dat verantwoordelijk is voor het beheer van de installatie – om verantwoordelijkheid te nemen. In plaats daarvan lijken de partijen zich vooral te richten op het vermijden van verantwoording, waardoor de getroffen gemeenschap in onzekerheid blijft.

Tijdens deze recente zitting werden de complexiteit en het gebrek aan verantwoordelijkheid opnieuw benadrukt, terwijl het Amsterdam Manor Beach Resort, de overheid van Aruba en AWWS (een door de overheid opgericht bedrijf om het beheer van de rioolinstallatie over te nemen) elk hun standpunten verdedigden. Ondanks nieuwe argumenten en voorgestelde oplossingen bleef de fundamentele kwestie van verantwoordelijkheid echter onduidelijk.

Aan het begin van de zitting stelde de rechter voor dat alle partijen mediation zouden overwegen. Gezien het aantal onopgeloste zaken en beroepen erkende de rechtbank dat mediation mogelijk zou kunnen helpen om langlopende kwesties op te lossen, waaronder boetes, schadeclaims en het lopende beheer. De lauwe reactie van de partijen was echter veelzeggend; ze leken niet geneigd om samen te werken en gaven de voorkeur aan langdurige juridische strijd boven collectieve probleemoplossing – wellicht een gevolg van de vele keren dat de partijen elkaar al op het strijdtoneel hebben ontmoet.

Dit ontwijken van verantwoordelijkheid weerspiegelt wat we herhaaldelijk hebben gezien in deze saga. Van eerdere weigeringen van de overheid om serieus op de klachten van het resort in te gaan, zoals beschreven in “Stinky, Stinky, and Now Costly Sewage”, tot de aarzeling van AWWS om daadkrachtig op te treden; een gebrek aan verantwoordelijkheid kenmerkt de crisis.

Juridische Tactieken

De advocaten van de overheid voerden aan dat de overheid van Aruba sinds 1 juli 2024 geen verantwoordelijkheid meer draagt voor de RWZI Bubali Plas-installatie. Ze stelden dat door de oprichting van AWWS en het overdragen van operationele taken de overheid niet langer aansprakelijk is. Dit was geen verrassing; in “Crappy Legislation: How Proposed Law Could Flush Away Aruba’s Future” heb ik de juridische strategieën onderzocht die de overheid van Aruba heeft gebruikt om schuld af te schuiven en afstand te nemen van de groeiende problemen rond de installatie.

De positie van AWWS was echter al even ontwijkend. Vertegenwoordigers beweerden dat ze beperkte bevoegdheden, onvoldoende middelen en een gebrek aan wetgevende steun hadden om het probleem volledig aan te pakken. Deze houding laat de kwestie onopgelost, waarbij AWWS fungeert als een buffer die de overheid verder laat afschermen van de letterlijke en figuurlijke stank rondom de installatie.

Een opmerkelijk moment tijdens de zitting was de bewering van AWWS dat het van plan is om geurverminderende technologie te implementeren, zogenaamd gebruikt in andere delen van de wereld. Toen de rechter doorvroeg, antwoordde de vertegenwoordiger van het bedrijf vaag met “Je kunt het googelen”, wat twijfels opriep over de betrouwbaarheid en toepasbaarheid van de technologie onder de unieke omstandigheden van Aruba. Dit moment bracht de gebroken beloften van eerdere technologische oplossingen in herinnering, zoals ik besprak in Aruba’s Sewage Crisis: The Dutch Way Forward of de beruchte installatie in Parkietenbos die afval in ‘fluff’ zou omzetten maar de belofte nooit heeft waargemaakt. De publieke opinie is al vaker misleid met beloften over nieuwe systemen of methoden die het probleem zouden oplossen – om uiteindelijk teleurgesteld te worden.

Gezien deze voorgeschiedenis is het moeilijk om de claims van AWWS zomaar te geloven. Als deze nieuwste “bewezen” technologie lijkt op de eerdere pogingen, staat Aruba opnieuw een ronde van onvervulde verwachtingen en ineffectieve oplossingen te wachten.

Van het aanvankelijke stilzwijgen van de overheid tot de ontwijkingen van AWWS, het probleem blijft onopgelost en heeft een negatieve invloed op het toerisme, de volksgezondheid en het milieu van het eiland. In “One Stinky Island” onderzocht ik de oorsprong van de crisis en de impact ervan op de lokale gemeenschappen, van de ondraaglijke stank die het toerisme beïnvloedt tot de gezondheidsrisico’s voor bewoners. Ondanks de ernstige gevolgen blijft de terughoudendheid van de overheid om verantwoordelijkheid te nemen het Arubaanse volk in onzekerheid achter.

Een Ware Patriot

Hoewel veel van de aandacht is gericht op de strijd van het Amsterdam Manor Beach Resort tegen de overheid, is het belangrijk om de inspanningen van één man te erkennen: Jurgen van Schaijk. Als leider van het resort heeft hij zich ontpopt als een ware patriot, die opkomt niet alleen voor zijn bedrijf, maar ook voor Aruba’s natuur, milieu, toerisme en economie. Zijn toewijding om de natuurlijke schoonheid en levenskwaliteit van het eiland voor iedereen te behouden, herinnert ons eraan dat hij niet de vijand is in dit verhaal – hij is de held. In een saga die gekenmerkt wordt door ontwijking en schuldafschuiving, schittert de inzet van van Schaijk als een voorbeeld van verantwoordelijkheid en leiderschap.

De vooruitzichten blijven onzeker terwijl we wachten op het besluit van de rechter, dat naar verwachting de komende weken komt. Mediation zou nog steeds een kans kunnen bieden voor een gezamenlijke aanpak, maar de terughoudendheid van de hoofdrolspelers om eerlijke discussies aan te gaan vormt een groot obstakel. Het Amsterdam Manor Beach Resort en andere getroffen partijen kunnen alleen hopen dat de overheid of AWWS uiteindelijk verantwoordelijkheid zal nemen, in plaats van het probleem verder vooruit te schuiven.

Daarbovenop komen de aankomende verkiezingen op Aruba op 6 december 2024. Hoe zal de nieuwe regering eruitzien? Wie zal de coalitie vormen en wat worden hun prioriteiten? Deze prangende vragen zullen waarschijnlijk invloed hebben op hoe deze crisis in de toekomst wordt aangepakt.

Voor een dieper inzicht in de aanhoudende rioolcrisis op Aruba, bekijk mijn eerdere artikelenserie van zes delen op www.lincolngomez.com. Ik blijf de ontwikkelingen volgen en zet me in om u op de hoogte te houden, terwijl dit verhaal zich verder ontvouwt. Blijf op de hoogte voor meer updates waarin ik u eerstehands inzichten en gedetailleerde analyses breng.