Een gezamenlijk experiment tussen WWF-Mexico en STINAPA Bonaire heeft uitgewezen dat groenten die zijn geteeld in grond verrijkt met sargassum hogere niveaus van arseen en cadmium bevatten, zware metalen die giftig kunnen zijn voor mens en dier. Onderzoekers waarschuwen dat sargassum niet mag worden gebruikt als aanvulling op veevoer, en ook niet als meststof voor consumptiegoederen tot nader onderzoek.

Jessica Johnson en Sabine Engel, onderzoekers voor STINAPA

Sargassum is een drijvend bruin zeewier dat verschillende belangrijke ecologische rollen speelt. Hoewel sargassum van nature voorkomt, als gevolg van verschuivende oceaanstromingen en toegenomen vervuiling, ervaart de Atlantische Oceaan episodische sargassumbloei. Sinds 2011 heeft het Caribisch gebied verschillende belangrijke sargassum-evenementen meegemaakt, die hebben geleid tot een aantal sociale, ecologische en economische problemen, met name in de horeca en de visserij. De instroom van Sargassum bedreigt de toch al kwetsbare koraalriffen, mangroven en zeegrasvelden.

Om de impact van verwijderd sargassum beter te begrijpen, onderzocht een gezamenlijk project van WWF-Mexico en STINAPA Bonaire of met sargassum verrijkte meststof een snellere zaadontwikkeling bevorderde en of er zware metalen in de groenten na de oogst konden worden gedetecteerd. Er zijn twee bloembakken gebruikt, één gevuld met 50/50 gedroogde sargassum en potgrond en één met alleen potgrond.

Resultaten

Hoewel er over het algemeen geen significante fysieke verschillen (vorm of hoeveelheid groenteproductie) leken te bestaan tussen planten die met of zonder de aanwezigheid van sargassum werden gekweekt, bleek uit monsters die in het laboratorium van de Radboud Universiteit werden geanalyseerd dat arseengehaltes hoger waren in groenten die in de grond werden gekweekt met sargassum.

Meer specifiek had paksoi 37 keer, courgette 21 keer, spinazie vier keer en aarde 13,5 keer meer arseen dan hun tegenhangers die in gewone potgrond werden gekweekt. Cadmiumniveaus waren ook hoger in planten die werden gekweekt in met sargassum verrijkte grond, waarbij chemische analyse aantoonde dat paksoi 2,5 keer, courgette drie keer, spinazie 1,3 keer en grond 2,7 keer de hoeveelheid cadmium bevat dan monsters zonder sargassumverrijking.

Bovendien analyseerde een rapport van Wageningen University and Research met de titel Opportunities for valorization of pelagic Sargassum in the Dutch Caribbean, sargassum uit dezelfde bron en ontdekte dat het hoge niveaus van zware metalen bevat. Dit volledige rapport is beschikbaar op de website van Wageningen University and Research.

Implicaties

De gevolgen voor de gezondheid van deze bevindingen zijn nog onduidelijk. Arseen kan verschillende vormen aannemen, namelijk organisch en anorganisch, waar de organische niveaus veel hoger kunnen zijn voordat negatieve effecten bij mensen worden waargenomen. Opgemerkt moet worden dat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) nog geen officiële drempels heeft vastgesteld voor arseen.

In feite heeft het EFSA-panel voor contaminanten in de voedselketen (CONTAM) in 2010 gegevens gepubliceerd waaruit blijkt dat er geen ‘veilige’ niveaus van arseen bestaan. Langdurige inname van anorganisch arseen is in verband gebracht met huidlaesies, kanker, ontwikkelingstoxiciteit, neurotoxiciteit, hart- en vaatziekten, abnormaal glucosemetabolisme en diabetes (CONTAM, 2010). Er is meer onderzoek nodig om de effecten van deze hogere niveaus van zware metalen en de langetermijneffecten bij inname te begrijpen.

Aangezien de instroom van sargassum steeds gebruikelijker wordt, zullen landen en individuen op zoek gaan naar innovatieve manieren om deze overlast te gebruiken en op te lossen. Sommige rapporten hebben het gebruik ervan als bouwmateriaal, veevoer of meststof voor huistuinen al benadrukt. Totdat de gevolgen voor de gezondheid meer algemeen worden begrepen, zou het verstandig zijn om het gebruik van sargassum te beperken tot niet-consumeerbare opties. Dit laat de deur open voor sargassum om te gebruiken als bouwmateriaal (gedroogd en geperst tot bakstenen), biobrandstof of misschien als meststof voor decoratieve planten of bouwmateriaal, zoals bamboe.