ORANJESTAD – Aruba stopt per direct met de forse bezuinigingen in de zorg die in 2020 door Nederland waren ‘opgelegd’. Goed nieuws, vindt de zorgsector. Maar Caribisch Netwerk vraagt zich af of het eiland met deze eenzijdige beslissing niet een grote gok waagt met Den Haag? 

Sinds de pandemie moet de regering van Aruba jaarlijks zestig miljoen gulden op de zorg bezuinigen. Tegen haar zin in, omdat het een harde voorwaarde van Nederland was voor de bijna één miljard gulden aan corona-leningen. Het was de enige manier voor het Arubaanse kabinet om bedrijven en arbeiders financieel steunen toen de economie van het eiland instortte in 2020.

De kortingen van 5,5 procent op de zorgbudgetten- en tarieven, en ook op de lonen in de zorgsector zijn nu van de baan. Ook verdwijnt de 12,6 procent-korting die het personeel van nationale zorgverzekeraar AZV moest inleveren.

Nooit akkoord

Bezuinigen tijdens een pandemie waarin juist de gezondheidszorg belangrijker werd, was voor het kabinet een moeilijke beslissing. Dat benadrukken minister Dangui Oduber van Volksgezondheid en andere belangrijke zorgspelers opnieuw. Het eiland had maatregelen genomen die mensen direct in hun portemonnee raken, zoals het bijbetalen voor medicijnen.

Aruba heeft de afgelopen drie jaar steeds geprobeerd om Nederland te overtuigen dat de bezuinigingen op de zorg moesten verdwijnen. “We zijn er nooit mee akkoord gegaan en bleven er altijd tegen vechten”, zegt minister Oduber.

“Het was heel zuur dat het personeel salaris moest inleveren door die bezuiniging. Terwijl ze dag en nacht doorwerkten, hun leven op aan het geven voor andere mensen. Vooral toen we nog niet wisten wat het virus zou doen”, zegt directeur Jacco Vroegop over de gevolgen van de bezuiniging op het Arubaanse ziekenhuis HOH.

Het was vaak kantje boord tijdens de pandemie, zo schreven vele artsen, specialisten en andere zorgverleners in meerdere brandbrieven. Daarbij zag het er vaak naar uit dat de zorg niet meer was gegarandeerd. Het ging naar een situatie van kiezen tussen wie wel en geen zorg zou krijgen.

Den Haag

De vraag is hoe Nederland hierop gaat reageren nu Aruba eenzijdig de beslissing heeft genomen. In oktober vervallen de corona-leningen en moet alles terugbetaald worden aan Nederland. Aruba is nog in onderhandeling met Den Haag, want in een keer terugbetalen is voor het eiland geen optie.

Vorige maand bleek dat Nederland bereid was om te corona-leningen dit jaar te herfinancieren. Wat dit betekent voor de onderhandelingen die nog lopen met Den Haag, is niet duidelijk.

Het lukte Aruba overigens geen enkel jaar om de hele zestig miljoen te besparen, hooguit zo’n veertig miljoen. Daarvoor werd het land meerdere keren op de vingers getikt door toezichthouder College financieel toezicht voor Aruba, op wiens adviezen de Nederlandse regering vaart.

In januari reageerde het College enigszins positief op de hervormingen in de Arubaanse zorg. Dat was voor minister Oduber aanleiding om nu met de bezuinigingen te stoppen, zegt hij. “We hebben Nederland twee weken geleden in een brief geïnformeerd. We hebben nog geen reactie gekregen.”

Neemt Aruba mogelijk een grote gok hiermee? Daarover lijkt minister Oduber zich niet echt zorgen te maken.

“Ik denk dat we in januari genoeg aan Nederland hebben laten zien dat we de zorgkosten in toom kunnen houden voor langere tijd”, zegt de minister in reactie. “We konden niet langer doorgaan met bezuinigingen. Juridisch is het ook niet langer houdbaar.”

De zorgkosten stijgen al jaren op Aruba, ook vóór de pandemie. Vergrijzing, ongezonde leefstijl en nu ook de inflatie spelen daar een belangrijke rol in.

Daarnaast is het voor Aruba moeilijk om aan zorgspecialisten te komen. Door de krapte op de markt en de grote vraag ernaar, zijn specialisten duurder en lopen de zorgkosten op.