ROTTERDAM – Een relatief onbekend hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis is onlangs uitgebreid beschreven in het boek Drie keer verkocht in een vreemd land van historicus Leendert J. Joosse. Tussen 1600 en 1800 werden duizenden Nederlanders in verschillende delen van Noord-Afrika tot slaaf gemaakt. Slechts een vijfde van hen keerde terug, ondanks pogingen van verwanten en lokale overheden om hen terug te kopen, schrijft Historiek, een online Nederlands Geschiedenismagazine.

De tragedie trof voornamelijk zeelieden die deelnamen aan de Straatvaart – de route van Nederlandse zeehavens naar het Middellandse Zeegebied via de Straat van Gibraltar. Ongeveer twintig procent van de schepen die deze route namen, werd overvallen door de beruchte Barbarijse kapers uit Noord-Afrika. De opvarenden werden gevangengenomen en op markten in Marokko, Algiers, Tunis of Tripoli als slaven verkocht. Velen werden nooit herenigd met hun familie en thuisregio.

De omvang van dit drama wordt duidelijk uit de cijfers. Tussen 1600 en 1620 werden 22 van de 124 schepen die vanuit Amsterdam vertrokken, gekaapt. In dezelfde periode werden vanuit West-Friesland 41 van de 340 schepen slachtoffer van de kapers.

De schrijnende verhalen van slachtoffers bereikten hun thuisfront, waar zij smeekten om hulp. Families hoopten op steun van de overheid om hun geliefden te bevrijden. In Friesland en Zeeland organiseerden de gewestelijke Staten daadwerkelijk hulp, terwijl in Zuid-Holland magistraten, reders en kooplieden geld inzamelden om slaven vrij te kopen. In Noord-Hollandse West-Friesland werden collectes georganiseerd in samenwerking met de dorpsbesturen.

Het resultaat was echter teleurstellend. Slechts ongeveer een vijfde van de slaven kon uiteindelijk worden vrijgekocht. Velen waren gedwongen zich tot de islam te bekeren, terwijl anderen stierven in slavernij, vooral jongeren.

Het verhaal van de Nederlanders die tot slaaf werden gemaakt in Noord-Afrika is een belangrijk maar weinig bekend deel van de Nederlandse geschiedenis. Drie keer verkocht in een vreemd land brengt dit vergeten hoofdstuk onder de aandacht en werpt licht op de moedige pogingen van hun families om hen terug te krijgen. Het boek van Joosse biedt een indrukwekkend overzicht van een tijd waarin de Straatvaart vol gevaren en ontberingen was, en duizenden levens op tragische wijze werden beïnvloed door de Barbarijse kapers.