ORANJESTAD – Een geheim LNG-contract? De bevolking van Aruba heeft de laatste dagen een mooi spektakelstuk opgevoerd gekregen over het LNG-contract dat gesloten werd tussen Water- en Energie Bedrijf Aruba (WEB) en het Amerikaanse bedrijf Eagle LNG.

De overeenkomst betreft de levering van vloeibaar aardgas LNG aan Aruba via een terminal in San Nicolas, waarbij het gas via pijpleidingen over land naar WEB te Balashi wordt getransporteerd, waar dit gas als brandstof wordt gebruikt bij het produceren van water en elektriciteit ten behoeve van de bevolking en bedrijven op Aruba. Doordat WEB dan geen gebruik meer maakt van zware stookolie als brandstof zal hiermee de uitstoot van vervuilende stoffen sterk worden verminderd. Zo wordt het contract tussen WEB en Eagle LNG aan het Arubaanse Volk verkocht. 

Klinkt mooi zo, stelt Edwina Henriquez in een opiniestuk

Echter, er zijn vele onbeantwoorde vragen blijven kleven aan dit LNG-contract, aangezien de vertrekkende minister van Energie, Evelyn Wever-Croes en de huidige minister van Energie, Glenbert Croes tijdens een onlangs gehouden parlementair debat met betrekking tot het LNG-contract weigeren opening van zaken te geven aan de Arubaanse bevolking over de inhoud van deze overeenkomst. Zij stellen dat WEB met Eagle LNG een non-disclosure-agreement heeft ondertekend. Croes beweert dat hij geen inzage heeft gekregen in het LNG-contract, dat hij op 9 december door tussenkomst van WEB heeft ondertekend. Inmiddels is uitgelekt dat het bewuste contract een duur heeft van twintig jaar.

Het is bekend dat er bij het sluiten van internationale, financiële contracten de tussenpersoon een finder’s fee krijgt van tussen de twintig en dertig procent van het totaalbedrag van het contract. Uitgaande van het totaalbedrag van 1,5 miljard dollar, dat gemoeid is met het LNG-contract, zou Advocatenkantoor Croes, Wever en Ruiz van de vader van de premier, kunnen rekenen op een bedrag van tussen de 300 en 450 miljoen dollar. Bovendien is het gebruikelijk dat de partij die de finder’s fee betaalt, deze gaat doorberekenen aan de consument, waardoor het Arubaanse Volk uiteindelijk voor de finder’s fee ten behoeve van het LNG-contract zal opdraaien. 

Rijst de vraag of hiermee een einde is gekomen aan de discussie rondom het contract. Dat hoeft niet want er zijn nog juridische mogelijkheden om achter de inhoud van het contract te komen. Als een makelaar een huis verkoopt dan kan in beginsel niemand aan een der partijen vragen hoeveel het huis heeft gekost; daar heeft een derde persoon niets mee te maken en het koop/verkoopcontract blijft geheim. Dit kan niet gezegd worden ten aanzien van het contract tussen WEB en Eagle LNG, aangezien WEB een overheidsvennootschap is. Alle aandelen van WEB zijn in handen van de overheid; dit houdt in dat het contract tussen WEB en Eagle LNG door de Arubaanse overheid is gesloten.

De Hoge Raad heeft in het Ikon arrest bepaald, dat een overheid die op basis van het privaatrecht handelt, – en het contract tussen WEB en Eagle LNG is een privaatrechtelijke overeenkomst -, ook daarbij de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht moet nemen. Dit uitgangspunt van de Hoge Raad is inmiddels gecodificeerd in artikel 3:14 burgerlijk wetboek van Aruba. Dit artikel stelt: Een bevoegdheid die iemand krachtens het burgerlijk recht toekomt, mag niet worden uitgeoefend in strijd met geschreven of ongeschreven regels van publiekrecht. Dit betekent dat naast de wet ondermeer de algemene beginselen van behoorlijk bestuur onverminderd van toepassing zijn op de totstandkoming van het contract tussen WEB en Eagle LNG.

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn ondermeer de formele beginselen zoals het legaliteits-, het zorgvuldigheids-, het motiverings-, het rechtszekerheids-, het fair-play-beginsel en het verbod op détournement de procédure. Daarnaast zijn er de materiële beginselen zoals het specialiteits-, het evenredigheids-, het materiële rechtszekerheids-, het gelijkheidsbeginsel, het verbod van détournement de pouvoir en het vertrouwensbeginsel, ook wel beginsel van de opgewekte verwachting genoemd.

Als de overheid bij het opstellen van het contract tussen WEB en Eagle LNG bepaalde algemene beginselen van behoorlijk bestuur heeft geschonden, dan kan dit in een rechtszaak worden getoetst. Aangezien het contract tussen WEB en Eagle LNG duidelijk gevolgen heeft voor de burgers en bedrijven van Aruba, kan iedere burger en bedrijf deze overeenkomst aanvechten, wanneer bij het sluiten van dit contract de Arubaanse overheid gehandeld heeft in strijd met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. Maar dit moet eerst worden vastgesteld en dat kan slechts als het contract tussen WEB en Eagle LNG kan worden bekeken.

Hoe kan deze inzage worden gerealiseerd? Iedere burger kan de overheid verzoeken het contract te overleggen. Aangezien de Arubaanse overheid reeds publiekelijk heeft gesteld dat het contract tussen WEB en Eagle LNG geheim is, zal dit ook na zo’n verzoek niet worden overgelegd. Met een afwijzing kan men zich tot de LAR rechter wenden met een verzoek op basis van de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur (LOB) om de regering te dwingen om het contract openbaar te maken.

Argumenten dat er bedrijfsgeheimen in zitten, zullen in een dergelijk geval door de rechter worden getoetst met inachtneming van de criteria, zoals die in de Landsverordening Openbaarheid van Bestuur (LOB) zijn vastgelegd. Als het contract vervolgens openbaar is gemaakt en niet voldoet aan de algemene beginselen van behoorlijk bestuur kan de rechter worden verzocht het contract te vernietigen, dan wel nietig te verklaren. Het woord is nu aan de burgers van Aruba.