Op ‘World Wildlife Day’, benadrukken de Verenigde Naties en het CITES-verdrag het belang van natuurbehoud, waaraan ook Aruba deelneemt. Deze dag onderstreept de essentiële waarde van biodiversiteit voor duurzame ontwikkeling en menselijk welzijn. Maar we staan voor een biodiversiteitscrisis, met meer dan een miljoen soorten bedreigd door menselijke activiteiten zoals habitatvernietiging, vervuiling, en klimaatverandering.

Als marien bioloog ziet Jeff Sybersma de verwoesting van koraalriffen door vervuiling en opwarming, wat actie vereist. Ondanks lokale natuurwetgeving mist Curaçao uitvoeringswetgeving en beschermde status voor veel soorten. ‘World Wildlife Day’ 2024 focust op digitale innovatie in natuurbehoud, benadrukkend dat elke dag actie nodig is tegen uitsterven en voor duurzaamheid.

Door | Jeff Sybesma

Zondag 3 maart was het World Wildlife Day. Deze dag, uitgeroepen door de Verenigde Naties toen het CITES-verdrag in 2013 werd aangenomen, herinnert ons jaarlijks aan het belang van de natuur voor onze planeet. Het CITES-verdrag, waar het hele Koninkrijk partij bij is, inclusief Curaçao, regelt de handel in bedreigde planten en dieren. Het is een van de middelen om uitsterven van dieren en planten te voorkomen. 

Alle levende wezens hebben een intrinsieke waarde die wij als mensen moeten respecteren; immers, wie zijn wij om over hun voortbestaan te beslissen? Juist vanwege de ecologische, genetische, wetenschappelijke, educatieve, culturele, recreatieve en esthetische bijdragen die de natuur ons levert, omdat het een essentieel onderdeel is van duurzame ontwikkeling en het algemene welzijn van de mens bevordert, wordt jaarlijks extra aandacht besteed aan het enorme belang van de natuur.

Helaas is de boodschap niet vrolijk. Onze natuur ondergaat een ernstige crisis die alleen maar erger wordt. Wetenschappers hebben namelijk berekend dat meer dan één miljoen soorten met uitsterven worden bedreigd. Hoewel uitsterven van dieren en planten een natuurlijk onderdeel van de evolutie is  – soorten verdwijnen en nieuwe soorten ontstaan – is de snelheid waarmee op dit moment soorten uitsterven ongekend. En de mens is daarvan de hoofdoorzaak. De voornaamste reden is de ongecontroleerde exploitatie van diverse soorten  – jagen en vissen – en de aantasting en verdwijning van de leefomgeving, de habitat van soorten.

Ook vervuiling en klimaatverandering dragen hun steentje bij aan het uitsterven van soorten. Een op de vier soorten wordt in zijn voortbestaan bedreigd en in 2100 zal dat zijn opgelopen tot vijftig procent. De soorten die het meest worden bedreigd zijn amfibieën (41 procent), coniferen (naaldbomen)(34 procent), koraalriffen (33 procent), haaien en roggen (36 procent), zoogdieren (26 procent) en vogels (14 procent).

Als marien bioloog, gespecialiseerd in de ecologie van de koraalriffen van Bonaire en Curaçao, springen me de tranen in de ogen bij het zien van de slechte conditie ervan vandaag de dag. Wetenschappelijk is aangetoond dat de vervuiling van de zee, mede door bronnen vanaf het land – zoals onder andere nog steeds het ongezuiverd lozen van afval(water) en het doorsiepelen van vervuild grondwater in de zee, alsmede de impact van het opwarmen van het zeewater door klimaatverandering, de hoofdoorzaken zijn van de degeneratie van het koraalrif. We kunnen en mogen niet blijven doen alsof er niets aan de hand is. We moeten handelen.

Soorten verdwijnen in een alarmerend tempo van de aardbol. Geschat wordt dat elke vijf minuten een soort uitsterft. Sommige soorten zijn zelfs nog niet eens ontdekt of goed beschreven. We staan op de rand van een catastrofe, want eenmaal verdwenen, komt een soort niet meer terug. Dit is duidelijk onhoudbaar en absoluut niet duurzaam. 

Hoewel Curaçao als klein eiland de wereldproblemen niet kan oplossen, betekent dat niet dat we niks moeten doen. We hebben regelgeving die de natuur beschermt zoals de Landsverordening grondslagen natuurbeheer die al in 1998 is aangenomen en in werking getreden. Maar de uitvoeringswetgeving ontbreekt nog steeds. We hebben een rudimentaire en sterk verouderde lijst van beschermde dieren en geen enkele plant heeft een daadwerkelijke beschermde status. Curaçao heeft geen bij wet geregelde natuurparken, maar gelukkig worden gebieden als het Christoffelpark en Shete boka en de diverse zogenaamde Ramsar sites door actief beheer beschermd. 

Een beetje bescherming onttrekken we ook aan internationale en regionale verdragsregels die doorwerken in onze jurisdictie, maar veel beter zou nader uitgewerkte eigen uitvoeringswetgeving zijn. 

Ieder jaar geeft de VN een thema aan World Wildlife Day en dit jaar is dat ‘connecting people and planet; exploring digitial innovation in wildlife conservation’. Met de razendsnelle ontwikkeling van digitale mogelijkheden moeten strategieën en middelen worden ontwikkeld om het sterk toenemende uitsterven van soorten een halt toe te roepen. 

Dat kan direct door betere onderzoeksmethoden te implementeren waardoor de kennis omtrent de oorzaken van uitsterven wordt vergroot, maar ook indirect door programma’s die de duurzaamheid van ons handelen verbeteren – denk aan de 17 Strategic Development Goals (SDG’s) die per 2030 gehaald moeten worden – maar ook de bestrijding van oorzaken van klimaatverandering zoals de uitstoot van CO₂ en andere vervuilende gassen aan te pakken. En dat niet alleen op World Wildlife Day, maar elke dag opnieuw.