Opinie: De kracht van empathie in de rechtbank van Aruba
ORANJESTAD – In zijn opiniebijdrage deelt de Arubaanse advocaat Lincoln D. Gomez een persoonlijke ervaring die hem diep raakte. Tijdens een echtscheidingszaak beschrijft hij hoe een rechter op Aruba een ongebruikelijke empathie en menselijkheid toonde. De rechter nam de tijd om beide partijen op een rustige en zorgzame manier te benaderen, waardoor zij zich gehoord en begrepen voelden, ondanks de moeilijke situatie. Gomez benadrukt het belang van deze menselijke benadering in de rechtszaal, een scherp contrast met de vaak formele en soms haastige sfeer die hij in zijn carrière van ruim 26 jaar heeft ervaren. Volgens Gomez is de balans tussen juridische feiten en de menselijke kant essentieel om recht te doen met respect en begrip.
Door | Lincoln D. Gomez, LL.M.
Deze week verscheen ik voor de rechtbank van eerste aanleg van Aruba voor een echtscheidingszaak. Het was heel anders dan mijn gebruikelijke werk in het ondernemingsrecht en de financiën, maar deze ervaring was echt speciaal. Het voelde als een frisse wind in de vaak formele, rigide sfeer van de rechtbank.
Het was een gezamenlijk verzoek tot echtscheiding, dus ik ging met beide partijen naar binnen. De rechtbank begroette ons hartelijk. Vanaf het begin voelde de toon anders. De rechter was niet alleen beleefd en professioneel, maar ook oprecht zorgzaam. Hij nam de tijd en sprak rustig en met diepe empathie tot de partijen. Het voelde niet als een typische rechtszaal; in plaats daarvan was het alsof we onder een boom zaten en een ontspannen gesprek voerden. Er was niets gehaast.
Wat mij raakte was hoe deze rechter met de partijen omging. Ondanks hun situatie – echtscheiding is nooit makkelijk – zorgde hij ervoor dat ze zich gehoord voelden. Hij stelde hen gerust, richtte zich op de strikt juridische aspecten en bood een menselijke en praktische invalshoek. De dochter van het scheidende paar, die er vanwege haar leeftijd niet bij was, werd ook besproken. De rechter sprak met zorg en aandacht over haar, alsof hij haar een veelbelovende toekomst wilde garanderen.
Natuurlijk had ik mijn rol in de procedure, maar het voelde niet als een formele interventie. Het was meer alsof ik deel uitmaakte van een doordacht gesprek waarbij iedereen zijn stem had. Toen we klaar waren, zag ik dat de partijen met een gevoel van opluchting de rechtszaal verlieten. Ja, hun scheiding – uitgesproken tijdens de hoorzitting – was nog steeds een realiteit, maar hoe het proces verliep, maakte een wereld van verschil. Ze voelden zich gerespecteerd en begrepen.
Deze ervaring was een scherp contrast met andere zaken die ik in mijn ruim 25 jaar als advocaat heb behandeld. In de loop der jaren ben ik rechters tegengekomen die, zoals we zeggen, ‘met het verkeerde been uit bed waren gestapt.’ De term ‘ontbijtjurisprudentie‘ bestaat (uiteindelijk) niet zonder reden. Helaas kom je in de rechtbank soms onbeschoftheid, ongeduld en een gebrek aan empathie tegen. Hoewel we allemaal streven naar een eerlijk en respectvol proces, zijn de druk van het beroep soms zichtbaar bij rechters en advocaten. Niet elke sessie verloopt met de kalmte en consideratie die je zou hopen. Er zijn momenten waarop een rechter gehaast of geïrriteerd overkomt, waardoor er weinig ruimte is voor de menselijke kant van het verhaal en een afstandelijke toon wordt aangenomen. Het is niet altijd opzettelijk – externe druk of menselijke factoren kunnen erachter zitten.
Maar deze rechter liet precies zien hoe het moet, met aandacht voor de juridische feiten en de mensen achter de zaak. Het herinnerde me er weer eens aan hoe cruciaal de menselijke kant van ons werk is, zowel voor advocaten als rechters. Ja, we moeten de wet volgen, onze plichten vervullen en onze rollen spelen, maar we werken ook met mensen die vaak door een aantal van de meest uitdagende momenten van hun leven gaan. Deze sessie was een mooie herinnering aan hoe je die balans kunt behouden.
Momenten als deze zijn wat ik koester, zelfs na meer dan 26 jaar in het vak, niet vanwege de juridische complexiteit, maar vanwege de warmte en menselijkheid die zo aanwezig waren. En ja, uiteindelijk werd er recht gedaan, maar het gebeurde op een manier waardoor iedereen met een gerust hart de rechtszaal verliet.