ORANJESTAD – Op de Internationale Dag van de Moedertaal blijkt dat Aruba, ondanks bijna vier eeuwen onder Nederlands bestuur, nog steeds geen erkenning heeft gegeven aan het Papiaments als taal van instructie in het onderwijs. De situatie werpt licht op de uitdagingen van taalbehoud en de promotie van de moedertaal in het onderwijssysteem.

Aruba bevindt zich al bijna 400 jaar onder Nederlands bewind, maar het heeft het Papiaments, de moedertaal van velen op het eiland, nog niet als voertaal in het onderwijs kunnen vestigen. Dit kwam naar voren tijdens de viering van de Internationale Dag van de Moedertaal, een moment om stil te staan bij de waarde en het belang van moedertalen wereldwijd.

Linguïst Ramon Todd Dandaré reflecteert in Diara online op de complexe geschiedenis van taal en onderwijs op Aruba. Hij benadrukt dat, ondanks de lange periode van Nederlands bestuur, de lokale bevolking en de kerk initiatieven hebben genomen om het Papiaments te gebruiken en te onderwijzen. 

De Katholieke Kerk speelde een cruciale rol in het onderwijzen van de slavenbevolking in hun eigen taal, een praktijk die voortduurde tot de Nederlandse overheid de financiering van onderwijs koppelde aan de voorwaarde dat dit in het Nederlands moest plaatsvinden.

De eerste onderwijsboeken in het Papiaments dateren uit de vroege 19e eeuw, maar met de wetgeving van 1907, die staatsfinanciering voor onderwijs introduceerde, werd het Nederlands de verplichte onderwijstaal. Dit besluit markeerde een significante verschuiving in het onderwijsbeleid op Aruba, waardoor het Papiaments naar de achtergrond werd gedrongen.

De strijd om het Papiaments als taal van instructie te erkennen, weerspiegelt de bredere uitdagingen van taalbehoud en de promotie van culturele identiteit. Dandaré benadrukt het belang van moedertaalonderwijs voor het behoud van culturele waarden en identiteit, en wijst op de noodzaak van beleidswijzigingen om het Papiaments een centrale plaats in het onderwijssysteem te geven.